کشور ژاپن بهتازگی اجرای پروژهای نوآورانه و جنجالی را تأیید کرده که هدف آن تولید جنین انسانی با سلول بنیادی است؛ پروژهای که میتواند تحولی اساسی در درمان ناباروری و بیماریهای ژنتیکی ایجاد کند. طبق گزارش نشریه Japan Today، کمیته زیستاخلاق ژاپن با آغاز فاز آزمایشی این پروژه موافقت کرده و مجوز استفاده از سلولهای بنیادی iPS را برای تولید سلولهای جنسی انسان صادر کرده است. این سلولهای بنیادی از پوست انسان گرفته میشوند و پس از برنامهریزی ژنتیکی، توانایی تبدیلشدن به اسپرم و تخمک را پیدا میکنند. با ترکیب این دو، امکان ایجاد جنین انسانی در آزمایشگاه فراهم میشود.
چرا استفاده از سلولهای iPS اهمیت دارد؟
روش iPS، روشی اخلاقیتر در مقایسه با سلولهای بنیادی جنینی است. در روشهای قدیمیتر، سلولها از جنینهای لقاحیافته استخراج میشدند که اغلب غیرقابلزیست بودند. اما اکنون، با تکنولوژی جدید میتوان بدون آسیب به جنینها، از سلولهای پوست انسان برای تولید جنین با سلول بنیادی استفاده کرد.
محدودیتهای اخلاقی و قانونی در تولید جنین انسانی با سلول بنیادی
مطابق با قوانین ژاپن، رشد این جنینها تنها تا ۱۴ روز در محیط آزمایشگاه مجاز است و پس از آن باید از بین بروند. همچنین، کاشت این جنینها در رحم انسان یا حیوان بهطور کامل ممنوع است. تا پیش از این، دانشمندان فقط سلولهای پیشساز جنسی را تولید میکردند و از تشکیل جنین انسانی اجتناب میکردند. دلیل آن هم نبود قوانین روشن و حساسیتهای اخلاقی بالا بود. اما حالا، ژاپن با وضع قوانین مشخص، مسیر را برای تحقیقات گستردهتر هموار کرده است.
آینده تولید جنین انسانی با سلول بنیادی در آزمایشگاه
پیشبینی میشود که این پروژه، مسیر درمان ناباروری، شناخت بهتر بیماریهای ژنتیکی و حتی تولید مثل در آینده را دگرگون کند. البته، مخالفانی هم وجود دارند که هشدار میدهند پیشرفت بیش از حد در زمینه تولید جنین انسانی با این روش میتواند تولیدمثل طبیعی را به فرایندی ماشینی و مصنوعی تبدیل کند. پیش از این، با همین روش، موشهایی کاملاً سالم و بارور نیز تولید شدهاند که از همین مسیر علمی به دنیا آمدهاند.
جمعبندی
با پیشرفت فناوری و افزایش توانمندیهای سلولهای iPS، چشمانداز تازهای در دنیای پزشکی و زیستفناوری گشوده شده است. پروژهی تولید جنین با سلول بنیادی در ژاپن، یکی از مهمترین گامها در این مسیر است؛ گامی که آیندهای نو برای درمانهای ژنتیکی و ناباروری رقم خواهد زد.