چین با رونمایی از یک تراشه کوانتومی نوری پیشرفته، ادعا کرده است که نسل تازه‌ای از توان محاسباتی برای مراکز داده هوش مصنوعی را معرفی کرده؛ توانی که به‌گفته توسعه‌دهندگان، بیش از هزار برابر سریع‌تر از پردازنده‌های گرافیکی انویدیا عمل می‌کند و می‌تواند مرزهای محدودیت کامپیوترهای کلاسیک را کنار بزند.
این تراشه توسط مؤسسه CHIPX در شهر ووشی و استارتاپ Turing Quantum در شانگهای توسعه یافته و موفق شده جایزه معتبر Leading Technology Award را در «اجلاس جهانی اینترنت ووژن 2025» کسب کند. این چیپ یکی از ۱۷ دستاورد علمی برتر انتخاب‌شده از میان بیش از ۴۰۰ نامزد از ۳۴ کشور جهان بوده است.
چیپ کوانتومی نوری چین؛ ۱۰۰۰ برابر سریع‌تر از GPU انویدیا
براساس گزارش SCMP، مأموریت اصلی این تراشه، افزایش بازدهی مراکز داده هوش مصنوعی و ابرکامپیوترها است. این فناوری در صنایع پیشرفته‌ای مانند هوافضا، زیست‌پزشکی و مالی کاربرد دارد و توان محاسباتی آن فراتر از محدودیت سیستم‌های کلاسیک توصیف شده است.
این چیپ با بهره‌گیری از فناوری Co-Packaging برای هم‌بسته‌سازی فوتون‌ها و اجزای الکترونیکی، توانسته یکپارچگی کامل در سطح تراشه را فراهم کند؛ موضوعی که مسیر تولید انبوه تراشه‌های فوتونی کوانتومی در مقیاس ویفر را هموار کرده و به‌گفته توسعه‌دهندگان، اولین نمونه موفق در جهان محسوب می‌شود.
طراحی تراشه به گونه‌ای است که چند چیپ می‌توانند مانند پردازنده‌های مرسوم هوش مصنوعی کنار هم کار کنند و در این ساختار امکان دستیابی به حداکثر یک میلیون کیوبیت نیز وجود دارد. این سطح مقیاس‌پذیری می‌تواند قدرت پردازش هوش مصنوعی را به شکلی بی‌سابقه افزایش دهد.
مزیت اصلی: استفاده از نور به‌جای الکترون
بزرگ‌ترین برتری این چیپ، استفاده از نور به‌عنوان حامل اطلاعات است. نور نه فضا اشغال می‌کند، نه گرما ایجاد می‌کند و نه محدودیت‌های فیزیکی انتقال الکترونی را دارد. همین ویژگی‌ها باعث می‌شود سرعت پردازش، بازده انرژی و عملکرد کلی سیستم به‌طور چشمگیری افزایش یابد؛ موضوعی که برای مراکز داده هوش مصنوعی با مصرف انرژی بالا، اهمیت حیاتی دارد.
چالش تجاری‌سازی؛ تولید سالانه محدود
تراشه کوانتومی نوری چین با وجود تمام مزیت‌ها، تولید انبوهش هنوز محدود است. بر اساس گزارش‌ها، سالانه تنها ۱۲ هزار ویفر تولید می‌شود و هر ویفر تقریباً ۳۵۰ تراشه ارائه می‌دهد؛ رقمی که نسبت به تولید نیمه‌رساناهای رایج بسیار پایین‌تر است. اطلاعات تکمیلی درباره ظرفیت تولید، هزینه‌ها و مسیر تجاری‌سازی نیز هنوز منتشر نشده است.
با این حال، تحلیلگران معتقدند که چین با تمرکز شدید بر فناوری‌های کوانتومی، تلاش دارد جایگاه خود را در رقابت جهانی با غرب تقویت کند و سهم بیشتری از بازار آینده کامپیوترهای کوانتومی و محاسبات نوری را به دست بگیرد.
اخبار روز تکنولوژی را در چیپست بخوانید.