نخستین رصد مستقیم از تولد سیاه‌چاله کلان‌جرم در برخورد کهکشانی

نخستین رصد مستقیم از تولد سیاه‌چاله کلان‌جرم در برخورد کهکشانی

برای اولین‌بار در تاریخ اخترشناسی، دانشمندان موفق به رصد تولد یک سیاه‌چاله کلان‌جرم به‌صورت مستقیم شدند. این رویداد خارق‌العاده در فاصله‌ای بیش از ۸ میلیارد سال نوری از زمین و در جریان برخورد دو کهکشان دیسکی رخ داده است. چنین کشفی می‌تواند درک ما از نحوه شکل‌گیری سیاه‌چاله‌های بزرگ در جهان اولیه را متحول کند و پشتوانه‌ای قوی برای مدل رمبش مستقیم باشد.

کهکشان بی‌نهایت و زمینه تولد سیاه‌چاله کلان‌جرم

ساختاری که اخترشناسان به آن لقب «کهکشان بی‌نهایت» داده‌اند، حاصل برخورد شاخ‌به‌شاخ دو کهکشان است. در این برخورد، دو هسته کهکشانی فعال شکل گرفته‌اند. با این حال، پدیده‌ای غیرمنتظره در مرکز این ساختار دیده شد: حبابی نورانی و متفاوت که به نظر می‌رسد محل تولد یک سیاه‌چاله کلان‌جرم باشد. چنین صحنه‌ای تاکنون در هیچ رصدی دیده نشده بود.

بررسی دو نظریه درباره تولد سیاه‌چاله‌های عظیم

در حال حاضر دو فرضیه اصلی برای شکل‌گیری سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم وجود دارد:

  • رشد تدریجی از سیاه‌چاله‌های کوچک

  • رمبش مستقیم گاز و غبار، بدون گذر از مرحله ستاره‌ای

تحلیل‌های اخیر به‌روشنی از نظریه رمبش مستقیم حمایت می‌کنند، زیرا سیاه‌چاله تازه کشف‌شده دقیقاً در مرکز یک ابر گازی داغ و متراکم ظاهر شده که بر اثر برخورد کهکشان‌ها به‌وجود آمده است.

 سیاه‌چاله ‌کلان‌جرم

نقش تلسکوپ جیمز وب در تأیید تولد سیاه‌چاله کلان‌جرم

با استفاده از داده‌های تلسکوپ فضایی جیمز وب (NIRSpec) و پشتیبانی از مشاهدات چاندرا و VLA، دانشمندان توانستند اطلاعات کلیدی درباره این پدیده به دست آورند. مهم‌ترین یافته این است که حرکت سیاه‌چاله با گاز اطرافش هم‌راستا است. این مسئله نشان می‌دهد که سیاه‌چاله دقیقاً در همان نقطه شکل گرفته، نه این‌که از جایی دیگر به آن وارد شده باشد.

تولد سیاه‌چاله کلان‌جرم؛ دریچه‌ای به سوی گذشته کیهان

گرچه این رویداد در میانه‌ی عمر کیهان رخ داده، اما شرایطی مشابه—از جمله برخورد کهکشان‌ها و ایجاد ابرهای گازی بسیار متراکم—در جهان آغازین به‌مراتب رایج‌تر بوده است. بنابراین این کشف می‌تواند راهی برای درک بهتر تولد نخستین سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم در سپیده‌دم کیهان باز کند.