بلاکچین کاغذی و جمع بندی نهایی مفهوم بلاکچین
شهریار نصر ملک
تحلیلگر فناوری اطلاعات
بلاکچین کاغذی
شاید بعد از اینکه این همه در مورد تکنولوژی بلاکچین و نوآوری و اسامی این چنینی صحبت کردیم, اسم بلاکچین کاغذی علامت سوال بزرگی رو در ذهن شما ایجاد کنه! ولی خوب این مفهموم, هم مثل یک جمع بندی در مورد کلیاتی هست که تا الان در موردشون باهم آشنا شدیم هست و هم یک واقعیت.
اگر تا اینجا سری مقالات رو مطالعه کرده باشید, متوجه شدید که بلاکچین فقط اسم پیچیده ای داره و مفهموم بسیار ساده ای داره. به طور خیلی ساده و خلاصه, یک سری اطلاعات متصل به صورت خطی حاوی بلوک هایی که با رمزنگاری ایمن شده اند. در اصل ترکیب این اطلاعات متصل که بلوکهایی رو تشکیل میدن, میشه زنجیره بلوکی یا همون بلاکچین (Blockchain). البته که این بلوکها مشخصات فنی زیادی دارند که در مباحث فنی تر بهشون میپردازیم ولی بزارید با یه شبیه سازی این مفاهیم رو یک بار دوره کنیم.
یک جامعه کوچک رو در نظر بگیرید و اسمش رو بزارید بلاکچین کوچولو! این جامعه یک اقتصاد فعال داره که توی اون مردم به خرید و فروش کالا باهم میپردازن و هرزمان یک نفر تراکنشی رو انجام میده, به حسابدار دهکده اطلاع میدن. حسابدار هم وظیفه داره که هر تراکنشی که بهش گزارش میشه رو توی یک تکه کاغذ ثبت کنه. در آخر روز هم حسابدار به میدون دهکده میره و خیلی علنی و شفاف, کاغذهای اون روز رو, به کاغذهای تراکنش روزهای قبل, سنجاق میکنه. تصور کنید که با استفاده از موم هایی که در قدیم رایج بودن, اونها رو مهر و موم میکرد و حالا دیگه اگر کسی میخواست تغییری توی این کاغذها انجام بده, خیلی واضح میشد و همه میفهمیدن. چرا که مجبور بود مهر و موم رو از بین ببره تا بتونه تغییری بوجود بیاره. به همین راحتی, یک بلاکچین کاغذی بوجود میومد.
هرکاغذ نماد یک بلاک که به صورت خطی بهم متصل شدن و حاوی اطلاعات تراکنش هستند. هر کسی میتونست بر اساس تاریخ کاغذها و تراکنشهای هر روز رو ببینه و حتی ببینه تاریخ اولین تراکنش و بوجود آمدن این بلاکچین کاغذی چه زمانیه و به علت اینکه, کاغذها مهر و موم (پلمب) شده بودند, همه میتونستن تایید کنن که کسی اطلاعات رو دستکاری نکرده.
به همین روش و از اونجاییکه تقریبا همه با درستی و عدم دستکاری این اطلاعات اجماع و توافق داشتند, در طول زمان, این زنجیره در واقع ثبت یک حقیقت تاریخی ، قابل تأیید و فساد ناپذیر برای روستا بود. البته در دنیای واقعی, پیاده سازی این شبیه سازی کار حساس و دقیقی به حساب میاد و نیاز به کار کارشناسی و حساب شده داره. در واقع حسابداران زیادی هستند که سوابق معاملات را ثبت می کنند و هر کدوم تلاش میکنند تا کسی باشند که اطلاعات رو به زنجیره وصل میکنه و البته میادین شهر نیز وجود دارد که هرکدام نسخه خودشون رو از بلاکچین دارند و همه با هم ارتباط برقرار می کنند.
با این وجود ، با وجود تمام میادین شهر ، فقط یک صفحه/کاغذ یک حسابدار برنده میشه, به زنجیره متصل میشه و به صفحات توزیع شده در میادین شهر متصل میشه تا همه یک نسخه از برگه درست رو داشته باشن. در نهایت این صفحه هم مهر و موم و با اثر انگشت سفت و محکم میشد. در ساده ترین حالت, این کمابیش همون کاریه که امروز بلاکچین دیجیتال انجام میده ولی به صورت فنی و با پیچیدگی و امنیت بسیار بالا.
نوود (Node) ها حسابدارانی هستند که سعی می کنند تراکنش های پخش شده به شبکه را به صورت بلوک درآورند و در مسابقه ای برنده باشند که به آنها امکان می دهد بلاک خود را به زنجیره های توزیع شده اضافه کنند. اگر فراموش کردید که نوود چیه, در اصل هر دستگاهی که از طریق اینترنت به بلاکچین متصل باشه, یک نوود به حساب میاد که میتونه یه گوشی موبایل ساده باشه, یا هزاران سرور (server).
اصلا چرا بلاکچین؟
در حال حاضر ما در یک دوره زمانی هستیم که مشتریان مشاغل یا شهروندان دولت ها اساساً دارایی های دیجیتالی و اطلاعات شخصی خود را به آن مشاغل یا آن دولت ها اختصاص می دهند. ما یک فضای خصمانه ایجاد می کنیم که به موجب آن اگر من مشتری شغلی هستم ، به معنای واقعی کلمه باید وارد بازی آنها بشم و تمام داده های معاملاتی و شخصی خودمو پیش اونا نگهداری کنم.
در آینده ، ما اساساً برای اولین بار یک شبکه مش (شبکه در هم تنیده) ایجاد می کنیم که پایگاه داده (دیتابیس) و اینترنت یکی باشد! از این بهتر دیگه چی میشه خواست؟ یعنی میتونیم در هر زمان به هر دیتابیسی که خواستیم دسترسی داشته باشیم؟ خیر! این موضوع به این راحتی نیست. مفهوم دیتابیس اینجا یعنی دیتابیس رد و بدل شدن اطلاعات شبکه های مبتنی بر بلاکچین, نه دیتابیس شرکت مایکروسافت! ما می توانیم بازارهای چند طرفه داشته باشیم ، جایی که به جای اعتماد به یک واسطه, یک نهاد خاص، اکنون به نرم افزار قابل اعتماد, اعتماد میکنیم. این اعتماد رو در بحث قراردادهای هوشمند مورد تجزیه و تحلیل قرار میدیم. من فکر می کنم دو بخش عمده متمایز برای ارتقا فناوری وجود دارد که با آنها سر و کار داریم.
اول, توانایی دیجیتالی کردن دارایی هاست. بنابراین ، در آینده ما نمایشی دیجیتالی از دارایی ها خواهیم داشت. این یعنی ما نشانه (Token) هایی خواهیم داشت که می تواند هزینه ، سهام ، اوراق قرضه ، مشتقات ، بیمه نامه ها ، مجوزهای نرم افزار ، امتیاز کارت اعتباری ، بلیط های کنسرت را نشان دهد.
دومین ارتقای تکنولوژیکی که به لطف بلاکچین بدست میاریم, داشتن قراردادهای هوشمند هست. خیلی جالبه که بدونید این قراردادها نه قرارداد فیزیکی هستیند (مثل سند ماشین) و نه هوشمند! پس چطور قرارداد هوشمند هستند؟ این قراردادها به واسطه قابلیت دسترسی به دیتابیسهای توزیع شده در شبکه بلاکچین, هوشمند هستند و در صورتیکه شرط یا شروطیکه برای انجام کاری که برای این قراردادها, اتفاق بیفته, قرارداد عملی میشه و شبکه هم اون رو تایید میکنه و طرفین معامله هم خوشحال و راضی میشن. در اصل این قراردادهای هوشمند نرم افزاری هستند که دسترسی ما آدمها رو به داراییهامون رو راحتتر میکنن و…و باقیشو تو قسمت خودش توضیح میدم!
پس به نظرم, بلاکچین باعث میشه ما آدمها بتونیم دوباره به انسانیت و مهربانی روی خوش نشون بدیم. بعبارتی, کلاهبرداری و دزدی و کم فروشی و اینجور کارها رو خیلی کم کنیم. ولی از اونجایی که ما آدمیم, یک سری از ما هستند که همیشه دنبال پیدا کردن راههای بد و ناجوانمردانه باشن! قبل از اینکه این مقاله رو تموم کنیم, میخوام در مورد یه موضوع جذاب با هم یکمی صحبت کنیم.
اتریوم (Ethereum) چیست؟
شاید خیلی اسمش رو شنیده باشید, شاید هم در حال خرید و فروشش باشید. اتریم هم مثل بیت کوین یه بلاکچین, ولی قابل دانلود کردن و مثل کامپیوتر, قابل برنامه ریزی/نویسی هست. پس اتریوم یه کامپیتور قابل دانلود هست و بواسطه همین کامپیوتر بودنش, شما میتونید برنامه های مختلفی روش بنویسید و حتی بلاکچین خودتون رو راه اندازی کنید. این برنامه هایی که شما روی اتریوم مینویسید, روی همه کامپیوترهایی که به شبکه بلاکچین متصل هستند, قابل اجراست. البته مثل هر نرم افزاری, هر کسی میتونه برنامه شما رو دانلود کنه و ازش استفاده کنه, حتی توسعش بده و برنامه خودشو بسازه. دنیا تا این حد داره کوچیک میشه و ما هر روز بهم نزدیکتر میشیم.
به این نرم افزارها میگن نرم افزارهای نامتمرکز (Decentralized Apps –DApp). در مقالات قبلی هم اشاره شده بود که اتریوم توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) اختراع شده. اتریوم قراردادهای هوشمند رو اجرا میکنه یا بعبارتی, اتریوم اونا رو به دنیا معرفی کرد. قراردادهای هوشمند در اصل یک سری دستورالعمل هستن که میگن اطلاعات کی و کجا منتقل بشن. حالا اگر این موضوع رو با قابلیتهای بلاکچین ترکیب کنیم, معجون معجزه آسایی میشه که ما رو از نهادهای واسط و دلالها بی نیاز میکنه و دیگه به اونها برای تایید کاری, نیازی نداریم. قابلیت منحصر بفرد این قراردادهای هوشمند اینکه به محض اینکه روی شبکه بلاکچین قرار گرفتند, دیگه نمیشه تغییرشون داد و این, باعث میشه که در مقابل خیلی چیزها مثل سانسور, نفوذناپذیر باشند.
اکو سیستم اتریوم با سرعت زیادی در حال رشد و شرکتهای جدید و قدیمی در حال نوشتن و توسعه DApp, ابزارها, کنفرانسها, فرومها (تالارهای گفتگو), جلسات و …هستند و, شرکتهایی هم هستند که از این حرکت استقبال میکنند و این گروه رو حمایت میکنند. بنیاد اتریوم وظیفه حمایت از توسعه, تحقیق, توسعه پروتکلها و پیشرفت نرم افزاری اتریوم رو بر عهده داره. برخی از شرکتها هم حمایت بیشتر از سازگاری اتریوم کردند و به اتحادیه سازمانی اتریوم معروف شدند. این اتحادیه, یک اتحادیه غیردولتی (انتفاعی) هست که شرکتهای Fortune 500, استارت آپها, آکادمی ها و موضوعات تخصصی اتریوم رو در سطح شرکتهای بزرگ راهبری و هدایت میکنه. شرکتهای Fortune 500 لیستی از 500 شرکت برتر دنیا در همه زمینه ها هست.
محصولات و راه حلهای نامتمرکز مبتنی بر اتریوم در حال حاضر در بازار مشغول به کار هستند و از موفق ترین پروژههای مبتنی بر اتریوم, میشه به ترافل (Truffle) اشاره کرد. ترافل یک پلتفرم برنامه نویسی اتریوم هست که بیش از 2 میلیون دانلود موفق داشته. یا پلتفرم uPort. چون بحث DApp ها رو مطرح کردیم, بهتر که بدونید که uPort, یک DApp مبتنی بر بلاکچین که هدف آن ارائه هویت غیرمتمرکز برای همه ، با تمام داده های ذخیره شده در بلاک چین Ethereum است.
شرکت ها در حال یافتن راه هایی برای جلوگیری از سرقت هویت ، بهبود بودجه جمعیت ، پرداخت عادلانه بیشتر به موسیقی دانان برای کار خود ، پیگیری مواد غذایی از مزارع به فروشگاه های مواد غذایی و موارد دیگر استفاده هستند. در حالی که موارد استفاده از اتریوم بسیار زیاد است ، این فناوری نوید چیزی بزرگتر از فقط چند هزار برنامه را می دهد. بلاکچین ، به ویژه زنجیره بلوک اتریوم مجموعه ای از دستورالعمل ها را برای ایجاد نمایش دیجیتال از همه چیز ، از اشیا فیزیکی گرفته تا ایده ها ، ارائه می دهد. این Tokenization (علامت گذاری!) نامیده می شود. توکن (علامت یا نشانه) سازی توزیع توکن ها را نشان می دهد — بازنمایی ارزش یا اجازه انجام برخی اقدامات در داخل برنامه. به عنوان مثال ، یک نشانه می تواند فرصتی برای اجرای یک بازی ویدیویی یا بارگیری آهنگ باشد. نشانه گذاری یک برنامه در بالای بلاکچین اتریوم انجام می شود و به سازندگان DApp راه های جدیدی برای تجارت در سیستم منبع باز می دهد.
به عنوان مثال ، سازندگان این برنامه های مبتنی بر بلاکچین می تونن ساخت پروژه های خود را از طریق فروش توکن تأمین کنند. فروش یک علامت مکانیزم جدیدی را برای جمع آوری کمک مالی ایجاد می کند. ویژگی جالب دیگری که می توان در اختیار توکن ها قرار داد این است که به دارندگان توکن اجازه می دهد تا از طریق توکن با برنامه ها ارتباط برقرار کنند. یک رمز را به عنوان یک کلید در نظر بگیرید که دسترسی به کاربر را برای شرکت در سیستم به روش خاصی امکان پذیر می کند. به عنوان مثال ، یک نشانه ممکن است نشان دهنده دسترسی به خواندن تعداد معینی از مقالات نوشته شده در یک وب سایت خبری باشد. بنیان گذاران شبکه درصدی از رمزها را برای خود نگه می دارند و در صورت محبوبیت شبکه ، تقاضا برای توکن ها افزایش می یابد در حالی که عرضه ثابت باقی می ماند و باعث افزایش قیمت توکن ها می شود. بنیانگذاران اکنون می توانند با رمزگذاری سیستم خود و افزایش ارزش سیستم برای کاربران ، از شبکه هایی که ایجاد می کنند درآمد کسب کنند. در واقع ما در حال حاضر با یک رمز آشنا هستیم. Ether (ETH) نشانه Ethereum است. اتر به کاربر اجازه می دهد تا هزینه تراکنش های بلاک چین Ethereum را پرداخت کند. این ویژگی خاصی است که اتر به دارندگان می دهد.
