دانشمندان موفق به شناسایی نوعی از پرانرژی‌ترین انفجارهای کیهانی ENT شده‌اند که از زمان انفجار بزرگ (بیگ‌بنگ) تاکنون بی‌سابقه بوده‌اند. این پدیده‌ها با آزادسازی انرژی معادل تولید ۱۰۰ خورشید، تحولی در درک ما از دینامیک کیهان ایجاد کرده‌اند.
تیم اخترشناسانی که داده‌های تلسکوپ فضایی گایا (Gaia) را بررسی می‌کردند، به‌صورت تصادفی با نوعی رویداد نادر و بسیار درخشان روبه‌رو شدند. این انفجارهای کیهانی ENT، که به نام «گذرهای هسته‌ای شدید» نیز شناخته می‌شوند، در اثر بلعیده‌شدن ستارگان بزرگ توسط سیاه‌چاله‌های ابرپرجرم رخ می‌دهند.
تلسکوپ گایا، که به‌طور تخصصی برای نقشه‌برداری از کهکشان راه شیری طراحی شده، به‌صورت غیرمنتظره‌ای موفق شد شراره‌های نوری بسیار درخشانی را از کهکشان‌های دوردست ثبت کند. دانشمندان دانشگاه هاوایی این داده‌ها را تحلیل کرده و متوجه شدند که این نوع انفجار کیهانی ENT با هیچ‌کدام از پدیده‌های شناخته‌شده مطابقت ندارد.
انرژی فراتر از تصور از انفجار کیهانی ENT
پژوهش‌ها نشان می‌دهد این انفجارها نوعی پیشرفته‌تر از پدیده معروف «گسیختگی کشندی» (TDE) هستند. برخلاف TDEهای معمولی که تنها چند هفته تا چند ماه تابش دارند، انفجارهای کیهانی ENT می‌توانند برای سال‌ها درخشان بمانند و حتی از درخشان‌ترین ابرنواخترها نیز انرژی بیشتری آزاد کنند.
دو مورد خاص از این رویدادها، یعنی Gaia16aaw و Gaia18cdj، به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ شناسایی شدند. تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که شدت این انفجارهای کیهانی ENT به‌قدری بالاست که نمی‌توان آن‌ها را با انفجارهای ابرنواختری مقایسه کرد؛ چراکه انرژی ساطع‌شده در آن‌ها دست‌کم دو برابر قوی‌ترین ابرنواخترهای ثبت‌شده است.
راهی نو برای شناخت سیاه‌چاله‌ها
هرچند این رویدادها بسیار نادرند و وقوعشان حدود ۱۰ میلیون بار کمتر از ابرنواخترهاست، اما نقش کلیدی در فهم چگونگی رشد سیاه‌چاله‌های ابرپرجرم دارند. این سیاه‌چاله‌ها که جرمشان میلیون‌ها تا میلیاردها برابر خورشید است، ممکن است از طریق همین انفجارهای کیهانی ENT رشد کرده باشند.
محققان معتقدند این پدیده‌های نادر و درخشان می‌توانند پنجره‌ای نو به جهان‌های دور باز کنند. از آنجایی که این انفجارها بسیار درخشان‌اند، حتی از فاصله‌های بسیار دور هم قابل رصد هستند و چون نگاه به دوردست در کیهان به معنای نگاه به گذشته است، ENTها ابزار قدرتمندی برای بررسی مراحل اولیه شکل‌گیری کهکشان‌ها و سیاه‌چاله‌ها محسوب می‌شوند.
یافته‌های این تحقیق در نشریه معتبر Science Advances منتشر شده است.