با پایان پشتیبانی عمومی از ویندوز ۱۰، یکی از محبوب‌ترین و ماندگارترین نسخه‌های سیستم‌عامل مایکروسافت به خط پایان رسید. ویندوز ۱۰ نه‌تنها میلیون‌ها کاربر را در سراسر جهان همراه خود داشت، بلکه توانست پس از شکست سنگین ویندوز ۸، اعتماد ازدست‌رفته کاربران را دوباره جلب کند و به یکی از موفق‌ترین نسخه‌های تاریخ ویندوز تبدیل شود. با این حال، مسیر این سیستم‌عامل پر از فراز و نشیب، تصمیمات بحث‌برانگیز و رؤیاهای ناتمام بود.
از فاجعه ویندوز ۸ تا تولد قهرمانی به نام ویندوز ۱۰
پیش از عرضه ویندوز ۱۰، مایکروسافت با شکست بزرگی به نام ویندوز ۸ روبه‌رو شد. تلاش برای ترکیب دنیای لمسی و دسکتاپ سنتی، نتیجه‌ای جز سردرگمی کاربران نداشت. رابط کاربری مترو، حذف دکمه استارت و طراحی مخصوص تبلت‌ها باعث نارضایتی گسترده شد. کاربران وفادار ویندوز احساس کردند مایکروسافت از ریشه‌های خود فاصله گرفته است.
در چنین شرایطی، ویندوز ۱۰ با هدف بازگرداندن تجربه آشنا و کلاسیک، اما با ویژگی‌های مدرن، معرفی شد. بازگشت منوی استارت، پنجره‌ای‌شدن اپلیکیشن‌ها و رابط کاربری تطبیقی، از جمله تغییراتی بودند که مایکروسافت را دوباره در مسیر درست قرار دادند.
تصمیم بزرگ: رایگان‌بودن ویندوز ۱۰
یکی از مهم‌ترین تصمیمات مایکروسافت، ارائه رایگان ویندوز ۱۰ برای کاربران ویندوز ۷ و ۸.۱ بود. این اقدام بی‌سابقه، بخشی از استراتژی بزرگ مایکروسافت برای مقابله با چندپارگی پلتفرم بود. میلیون‌ها کاربر هنوز از ویندوز XP یا نسخه‌های قدیمی‌تر استفاده می‌کردند، و این مسئله توسعه و پشتیبانی نرم‌افزارها را پیچیده کرده بود. با عرضه رایگان نسخه جدید، مایکروسافت موفق شد طی چند سال اکوسیستم خود را متحد و مدرن کند. هدف دستیابی به یک میلیارد دستگاه، سرانجام پس از پنج سال محقق شد.
ویندوز به‌عنوان سرویس؛ انقلابی ناتمام
مایکروسافت هم‌زمان با عرضه ویندوز ۱۰، اعلام کرد که از این پس ویندوز به یک سرویس دائمی تبدیل می‌شود و به‌جای انتشار نسخه‌های جدید، با به‌روزرسانی‌های منظم تکامل خواهد یافت. این مدل جدید هرچند نوآورانه بود، اما مشکلات زیادی نیز به همراه داشت. به‌روزرسانی اجباری سیستم‌ها، باگ‌های متعدد و حتی حذف تصادفی فایل‌های شخصی کاربران در آپدیت اکتبر ۲۰۱۸، اعتبار مایکروسافت را تحت‌تأثیر قرار داد. با این وجود، معرفی برنامه Windows Insider به کاربران مشتاق اجازه داد در روند توسعه مشارکت کنند و تجربه‌ای زنده از آینده ویندوز داشته باشند.
رؤیای پلتفرم همگانی و شکست ویندوزفون
ویندوز ۱۰ تنها برای دسکتاپ طراحی نشده بود. هدف اصلی مایکروسافت، ساخت یک پلتفرم واحد (UWP) بود که در تمام دستگاه‌ها، از جمله گوشی‌های هوشمند، کنسول‌های ایکس‌باکس و هدست‌های واقعیت ترکیبی اجرا شود. توسعه‌دهندگان می‌توانستند یک اپلیکیشن بنویسند و آن را روی تمام این دستگاه‌ها اجرا کنند.
اما رؤیای «پلتفرم واحد» با شکست ویندوزفون پایان یافت. عدم پشتیبانی کافی از سخت‌افزارها، تأخیر در به‌روزرسانی‌ها و خروج توسعه‌دهندگان، باعث شد مایکروسافت به‌طور کامل از بازار موبایل کنار بکشد. با مرگ ویندوز ۱۰ موبایل، پروژه UWP نیز عملاً بی‌اثر شد.
ویژگی‌هایی که فراموش شدند
ویندوز ۱۰ در ابتدا مملو از ویژگی‌های تازه بود، اما بسیاری از آن‌ها هرگز به موفقیت نرسیدند:
- کورتانا، دستیار صوتی مایکروسافت، نتوانست در برابر سیری و الکسا دوام بیاورد.
- کاشی‌های زنده (Live Tiles) که از ویندوز ۸ به ارث رسیده بودند، در نهایت در ویندوز ۱۱ حذف شدند.
- مرورگر مایکروسافت اج (نسخه اولیه) نتوانست با گوگل کروم رقابت کند و بعدها بر پایه کرومیوم بازطراحی شد.
- برنامه‌هایی مانند Paint 3D و Skype UWP نیز به تدریج فراموش شدند و جای خود را به نسخه‌های کلاسیک‌تر دادند.
میراث ویندوز ۱۰؛ بازگشت به ثبات و اعتماد
اگرچه بسیاری از جاه‌طلبی‌های مایکروسافت با ویندوز ۱۰ محقق نشد، اما این سیستم‌عامل مأموریت اصلی خود را با موفقیت انجام داد. ویندوز ۱۰ توانست تجربه‌ای پایدار، سریع و آشنا را برای کاربران فراهم کند و کابوس ویندوز ۸ را به خاطره‌ای دور تبدیل کند.
با بیش از یک میلیارد دستگاه فعال، ویندوز ۱۰ همچنان یکی از موفق‌ترین سیستم‌عامل‌های تاریخ مایکروسافت است. حتی با آغاز دوران ویندوز ۱۱، ردپای ویندوز ۱۰ در طراحی و ساختار نسخه‌های جدید مایکروسافت به‌وضوح دیده می‌شود.
در نهایت، ویندوز ۱۰ نمادی از بازگشت به اصول بود؛ سیستمی که میان سنت و نوآوری تعادل برقرار کرد و نشان داد گاهی بزرگ‌ترین موفقیت‌ها در سادگی و ثبات نهفته‌اند.