ایلان ماسک، میلیاردر پرحاشیه و مالک شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق)، بار دیگر با یک خبر جنجالی در صدر رسانه‌ها قرار گرفته است. او در توییتی اعلام کرد استارتاپ هوش مصنوعی‌اش، xAI، در حال کار روی یک مرجع آنلاین جدید به نام گراکی‌پدیا (GrokiPedia) است؛ پلتفرمی که ماسک آن را «نسخه‌ای پیشرفته‌تر و دقیق‌تر از ویکی‌پدیا» معرفی می‌کند.
چرا ایلان ماسک به سراغ ساخت گراکی‌پدیا رفت؟
اختلاف ایلان ماسک با ویکی‌پدیا موضوع تازه‌ای نیست. او سال‌هاست که منتقد این مرجع قدیمی است و بارها آن را به «ترویج فرهنگ Woke» متهم کرده. حتی خواستار قطع کمک‌های مالی به ویکی‌پدیا شده است.
در ژانویه ۲۰۲۴، ماجرا بالا گرفت؛ وقتی در صفحه معرفی ماسک در ویکی‌پدیا نوشته شد او در مراسم تحلیف ترامپ سلامی شبیه نازی‌ها داده است. ماسک این موضوع را «دروغ» خواند. از طرف دیگر، جیمی ولز، بنیانگذار ویکی‌پدیا، هم ساکت نمانده و ماسک را متهم کرده که شبکه اجتماعی ایکس به بستری برای انتشار اطلاعات نادرست تبدیل شده است.
گراکی‌پدیا چگونه کار خواهد کرد؟
به گفته ماسک، گراکی‌پدیا با تکیه بر چت‌بات Grok ساخته می‌شود؛ رباتی هوش مصنوعی که توسط استارتاپ xAI توسعه یافته و براساس داده‌های گسترده وب و توییت‌های عمومی آموزش دیده است.
ماسک معتقد است گراک می‌تواند:
-
اطلاعات غلط را از مقالات حذف کند،
-
مطالب ناقص را اصلاح کند،
-
و موارد جاافتاده را به محتوا اضافه کند.
به همین دلیل، گراکی‌پدیا نه‌تنها یک مرجع آنلاین ساده نخواهد بود، بلکه ابزاری است که وعده داده دقت و صحت مطالب را نسبت به ویکی‌پدیا افزایش دهد.
چالش‌ها و حاشیه‌های چت‌بات Grok
چت‌بات گراک اگرچه موتور اصلی گراکی‌پدیا خواهد بود، اما خودش درگیر حاشیه‌های زیادی است. منتقدان بارها به این ربات ایراد گرفته‌اند که مطالب یهودستیزانه یا حتی جملات ستایش‌آمیز درباره هیتلر تولید کرده است. چنین مواردی باعث نگرانی در مورد بی‌طرفی و کنترل‌پذیری این پلتفرم شده است.
این موضوع یک تناقض جالب ایجاد می‌کند: ماسک ویکی‌پدیا را به سوگیری متهم می‌کند، اما پروژه خودش هم در معرض همین اتهام قرار دارد.
آیا گراکی‌پدیا می‌تواند جایگزین ویکی‌پدیا شود؟
ماسک هنوز تاریخ مشخصی برای انتشار عمومی گراکی‌پدیا اعلام نکرده است. با این حال، رقابت با ویکی‌پدیا کار ساده‌ای نیست. این پلتفرم رایگان هم‌اکنون هفتمین وب‌سایت پربازدید جهان است و پشتوانه‌ای عظیم از مشارکت داوطلبان و اعتماد کاربران دارد.
با وجود این، ایلان ماسک امیدوار است با تکیه بر قدرت هوش مصنوعی xAI، مرجعی جدید بسازد که نه‌تنها از نظر محتوا غنی باشد، بلکه بتواند خطاها و سوگیری‌ها را نیز کاهش دهد.
نتیجه‌گیری
پروژه گراکی‌پدیا نشان می‌دهد ایلان ماسک همچنان به دنبال تغییر قواعد بازی در فضای آنلاین است. او قصد دارد با ترکیب هوش مصنوعی Grok و تجربه‌های قبلی‌اش در دنیای فناوری، رقیبی جدی برای ویکی‌پدیا بسازد. با این حال، موفقیت این پروژه به میزان اعتماد کاربران به صحت و بی‌طرفی آن بستگی خواهد داشت. حالا باید دید آیا گراکی‌پدیا می‌تواند در آینده جایگزین ویکی‌پدیا شود یا تنها یکی دیگر از پروژه‌های جنجالی ماسک باقی خواهد ماند.